- Uniek aan dit project: “We werken nauw samen met de Dorpsraad Kreileroord. Zij zijn bekend in het dorp. Die bekende gezichten zorgen voor meer vertrouwen bij de bewoners en zij zijn makkelijk bereikbaar bij vragen.”
- Ikigai (Waar kom jij ’s ochtends je bed voor uit?): “Ik krijg veel energie van de samenwerking met heel veel verschillende mensen.”
- Stel: jij bent minister voor Energie en Klimaat, wat moet er anders?: “Verander de regels en regelingen niet steeds, maak subsidie aanvragen simpel, timmer minder dicht en heb meer vertrouwen.”
Als aanjager energiebesparing werkt Ferdinand Pronk aan de warmtetransitie in de gemeente Hollands Kroon. Ferdinand: “Na het opstellen van de Transitievisie Warmte zijn we gestart met een brede campagne in de hele gemeente. Tegelijkertijd zijn we dorpsgericht aan de slag gegaan. We zijn begonnen in Kreileroord om inwoners te enthousiasmeren voor energiebesparing. Hier staan 250 huizen, die energielabel E of F hebben.We willen de bewoners helpen om hun huis te verduurzamen met het geld dat we beschikbaar hebben voor de aanpak van energiearmoede en het Nationaal Isolatieprogramma (NIP). We werken nauw samen met de dorpsraad. Zij adviseren ons in de aanpak en in het contact met de bewoners. Omdat zij bekend zijn in het dorp, zorgt dat ook voor vertrouwen.”
Start van de isolatiewerkzaamheden in Kreileroord
“Het begon allemaal met het budget om energiearmoede aan te pakken”, vertelt Ferdinand. “Toen ik ging kijken in welke buurten dit speelt, kwam ik tot de conclusie dat Kreileroord een kern is waar dit aan de orde van de dag is. In dit dorp staan zo’n 250 woningen, waarvan 200 eind jaren ’50 als corporatiewoning gebouwd zijn. Een paar decennia later zijn ze bijna allemaal verkocht aan particulieren. Veel woningen zijn slecht geïsoleerd, hebben deels enkel glas, grote kieren en vochtproblemen. En veel bewoners hebben lage inkomens.”
“Een van de belangrijkste lessen is dat het heel belangrijk is om lokale mensen als ambassadeurs bij het project te betrekken om vertrouwen van bewoners te winnen. Ik blijf toch de ambtenaar.”
“Ik heb contact gelegd met de dorpsraad om samen te kijken hoe we de bewoners kunnen helpen om hun huis te verduurzamen. Daarbij heb ik natuurlijk aangegeven dat ik ook geld beschikbaar heb om substantieel iets te doen. Niet alleen in het begeleiden van de bewoners, maar ook om daadwerkelijk maatregelen uit te voeren. Vanuit het Nationaal Isolatieprogramma is €1000,- per woning beschikbaar en vanuit de aanpak energiearmoede nog eens €1000,- of meer extra.”
Vertrouwen winnen
De gemeente Hollands Kroon koos voor een uitgebreide aanpak: tochtstrips voor alle bewoners, energiescans, warmtebeeldonderzoeken, lekchecks en inspecties van de in de jaren ’70 aangebrachte spouwmuurisolatie. Ferdinand: “Tijdens bewonersavonden hebben we samen met de dorpsraad alle stappen toegelicht. De dorpsraad helpt ons met adviezen over de aanpak, het verspreiden van flyers, het persoonlijk aanspreken van bewoners en berichten in de dorpskrant. Onze vrijwillige energiecoaches helpen bewoners verder met vragen. Het is een soort klantreis, waar we mee bezig zijn.”
“Maar het is een proces van de lange adem”, zegt Ferdinand. “Je moet het vertrouwen van de bewoners winnen en helder zijn over tegenslagen. Voor het uitvoeren van ecologisch onderzoek hadden we bijvoorbeeld meer tijd nodig. Ik ben in veel woningen geweest, waar mensen de kachel uitzetten, omdat het gewoon te duur is. En mensen vragen zich al snel af of wat wij vertellen nou allemaal echt waar is. Daarom is de samenwerking met de dorpsraad zo belangrijk. Zij zijn bekend in het dorp en dat wekt vertrouwen bij de bewoners.”
“Ook ‘eerst zien en dan geloven’ speelt een rol. In november hebben we de eerste 35 woningen geïsoleerd en daar veel publiciteit aan gegeven. Twee weken later hadden zich nog eens 30 mensen gemeld die ook isolatie willen. Uiteindelijk hoop ik dat we straks zeker 100 huishoudens hebben kunnen helpen om hun huis te isoleren.”
Geleerde lessen
De gemeente Hollands Kroon heeft veel geleerd van de Wijkaanpak Kreileroord. We vroegen Ferdinand naar de belangrijkste lessen, die elke gemeente zou moeten meenemen bij de uitvoering van een wijkaanpak.
1. Op een leuke manier contact met de doelgroep
De gemeente Hollands Kroon bedenkt allerlei manieren om met de doelgroep in contact te komen. Zoals ‘De Dag van de Toekomst’, een dag vol plezier en duurzame inspiratie voor het hele gezin. Mensen kunnen zich daar door een echte stylist laten restylen met tweedehands kleding, een eigen bijenhotel bouwen en een waterstofauto bekijken. En op het energieplein kunnen mensen informatie inwinnen over warmtepompen en het groener maken van hun tuin. Ferdinand: “Zo trek je ook mensen aan, die duurzaamheid helemaal niet bovenaan hun prioriteitenlijstje hebben staan en kun je ook hen over de streep trekken.”
2. Lokale ambassadeurs
Ferdinand: “De leden van de dorpsraad zijn geboren en getogen in Kreileroord. En vaak woont de halve familie nog in het dorp. Als er één ding is dat ik geleerd heb, dan is het wel dat het heel belangrijk is om hen erbij te betrekken om het vertrouwen van bewoners te winnen. Je kunt hen als ambassadeurs inzetten. Zo heeft de voorzitter van de dorpsraad al een tijdje een warmtepomp. Als hij zegt dat een warmtepomp niet zoveel herrie maakt en mensen bij hem kunnen komen luisteren, is dat veel overtuigender dan wanneer ik dat zeg. Ik blijf toch de ambtenaar.”
3. Maak goed gebruik van data
“Ik heb een aantal geodata collega’s, die vanuit allerlei bronnen informatie op een kaart kunnen zetten. Zo kan ik allerlei lagen over elkaar heen leggen. Zoals koopwoningen, woningwaarde, energielabel, uitgevoerde energiescans en risico op schulden. Daardoor kan ik mijn doelgroep heel gericht bepalen en precies zien waar het kansrijk is om aan de slag te gaan. Het goed gebruiken van data is dus heel belangrijk om je project te laten slagen.
Wat maakt dit werk leuk?
Ferdinand: “Het nadenken over de communicatie vind ik heel interessant. Hoe kun je dat verbeteren? En hoe bereik je jongere doelgroepen? Op ‘De Dag van de Toekomst’ komen niet alleen mensen die het allemaal al wel weten, maar ook gezinnen met kinderen die ik anders moeilijk bereik. Maar niet bij alle startende jongeren staat duurzaamheid op het netvlies. Mijn dochter wilde ook liever een nieuwe badkamer dan dakisolatie, toen zij een huis kocht. Best een uitdaging om ook die te bereiken. We hadden een trainee gedragsverandering. Die heeft ons al een eind op weg geholpen.”
Wil je meer weten over de wijkaanpak Kreileroord? Neem contact op met Ferdinand Pronk.
Fotografie: Valerie Kuypers
