De wettelijke mogelijkheden om aardgasvrije nieuwbouw af te dwingen voor gemeentes is nu nog zeer beperkt. Echter dit gaat op korte termijn veranderen. Dat betekent dat gemeentes meer grip krijgen om te sturen op aardgasvrije wijken, te beginnen dus met de nieuwbouw. Er is dus veel werk aan de winkel de komende tijd om deze regierol ook daadwerkelijk te kunnen pakken.
Hoe is het nu geregeld?
De Gaswet verplicht de netbeheerder om een woning aan te sluiten op het gasnet als de ontwikkelaar daarom vraagt. Alleen in onrendabele gebieden (buiten de bebouwde kom) of in gebieden waar een aansluitplicht is op collectieve warmtenetten (Besluit Gebiedsindeling Gas) vervalt deze plicht. Daarnaast mag een gemeente officieel geen stengere duurzaamheidseisen stellen dan in het Bouwbesluit genoemd staan.
Wat gaat er veranderen?
In november 2016 heeft de Tweede Kamer een motie aangenomen om de aansluitplicht uit de wet te halen. Minister Kamp heeft als antwoord hierop een brief gestuurd naar de Tweede Kamer op 13 juni 2017 met als voornemen om de aansluitplicht voor aardgas voor nieuwbouw te wijzigen. Als alles mee zit zal per 1 januari 2018 de wet zijn aangenomen. Hiermee krijgen gemeentes de mogelijkheid om nieuwbouwgebieden aan te wijzen waar de aansluitplicht vervalt. De bevoegdheid om te besluiten over de toekomstige invulling van de warmtebehoefte bij nieuwbouw wordt dus bij de gemeentes gelegd. Het wijzigen van de aansluitplicht is een eerste concrete stap in de afbouw van aardgasgebruik in de gebouwde omgeving. Er wordt toegewerkt naar een techniekneutraal recht op warmte. Invulling van dit warmterecht houdt in dat de overheid de aanwezigheid, kwaliteit en betaalbaarheid van de benodigde energie-infrastructuur borgt. Afhankelijk van de lokale situatie kunnen eindgebruikers aanspraak maken op een aansluiting op een (verzwaard) elektriciteitsnet of een warmtenet.
Welke stappen moeten gemeentes zetten?
Aardgas bij nieuwbouw wordt dus niet verboden, wat betekent dat gemeentes aan de slag moeten om aardgasvrije nieuwbouw ook daadwerkelijk te realiseren. Het Servicepunt Duurzame Energie geeft daarbij op regionaal niveau ondersteuning. Hiervoor is het volgende stappenplan ontwikkeld:
- Regionaal statement aardgasvrije nieuwbouw. Als je als regio gezamenlijk de ambitie uitspreek om alle nieuwbouw vanaf nu aardgasvrij te bouwen, voorkom je concurrentie van projectontwikkelaars tussen gemeentes onderling.
- Bestuurlijk besluit aardgasvrije nieuwbouw op gemeentelijk niveau.
- Voorbereiden van een raadsbesluit aardgasvrije nieuwbouw.
- Aardgasvrij als eis opnemen bij gronduitgifte door gemeentes.
- Nieuwbouw in kaart brengen en daar waar mogelijk aardgasvrije nieuwbouw als eis opnemen in tenders.
- Inzichtelijk maken welke wijken de gemeente kan gaan aanwijzen, ter voorbereiding op het wijzigen van de aansluitplicht en vooruitlopend op de toekomstige regierol. Dit moet worden afgestemd met de lokale stakeholders zoals de netwerkbeheerder, woningbouwcorporaties en ontwikkelaars.
- Een warmteplan format ontwikkelen dat invulling geeft aan de regierol die gemeentes krijgen.
Het is van belang dat er tijd en middelen vrijgemaakt worden om deze acties ook daadwerkelijk in gang te kunnen zetten. Het Servicepunt Duurzame Energie geeft invulling door regionale samenwerking te ondersteunen en door concrete invulling te geven aan bijvoorbeeld het bestuurlijk besluit en het warmteplan.
Meer weten over aardgasvrije nieuwbouw? Lees dan ook de notitie ‘Aardgasvrije nieuwbouw – Verplichten en verleiden’, neem contact op met Peter-Paul Smoor of bel op
06 21 55 09 29.
