De meeste energetische maatregelen bij bedrijventerreinen zijn vaak gericht op het besparen van elektriciteit (bijvoorbeeld LED verlichting) en het opwekken van elektriciteit (zonnepanelen) en minder op het warmtegebruik. Oorzaak is dat investeringen vaak hoog zijn en over langere termijn. Investeringen zijn dus vaak niet interessant door de kort lopende huurcontracten (3-5 jaar). Het investeren in een CO2 neutrale warmtevoorziening is wel noodzakelijk. Het is daarom van belang om te weten dat het investeren in een beter energielabel van een bedrijfsgebouw voor de gebouweigenaar loont, ondanks dat deze meestal niet kan profiteren van de lagere energierekening. Reden is dat een duurzaam bedrijfsgebouw in de regel 10% meer waarde heeft bij verkoop.
In de huidige wet- en regelgeving zijn bedrijven en instellingen verplicht om energiebesparende maatregelen te nemen. Het gaat om gebouwen met een jaarlijks elektriciteitsverbruik van meer dan 50.000 kWh of meer dan 25.000 m3 aardgasequivalenten. In het Activiteitenbesluit staat dat bedrijven alle erkende maatregelen moeten nemen met een terugverdientijd van 5 jaar of minder. Hoewel deze regelgeving al zeker 25 jaar bestaat, is het effect minimaal. Om die reden heeft de overheid de bewijslast omgedraaid. Bedrijven dienen nu zelf te rapporteren welke maatregelen ze hebben genomen om energie te besparen.
De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) gaat samen met werkgeversorganisatie VNO/NCW uitwerken op welke manier bedrijven precies benaderd worden en hoe de overheid dit vervolgens gaat controleren.
Achtereenvolgens wordt een kort stappenplan uitgewerkt voor de volgende onderwerpen:
- Besparen op elektriciteit en warmte
- Verwarmen zonder aardgas
- Opwek van zonne-energie
Er is veel winst te behalen met goed energiebeheer. Energiebeheer kan een onderdeel zijn van een prestatiecontract met een aannemer voor het onderhoud en beheer van het gebouw.
Goed energiebeheer begint bij het juist inregelen van de installaties conform “ontwerp”. Het beoogd gebruik is de basis van goed functionerende installaties en daarmee een lager energiegebruik en minder storingen en klachten. Hierdoor gaan de installaties voor het verarmen, ventileren en eventueel koelen van het gebouw direct beter functioneren. Belangrijk onderdeel daarvan is de afstemming met het gebouwgebruik en de eindgebruiker.
Het juist functioneren van de installaties moet worden geborgd, om te voorkomen dat er onnodig energie verloren gaat en de installaties niet in storing gaan. Door continue geautomatiseerd analyseren en optimaliseren van de installatie-onderdelen en componenten, ontstaat de optimale verhouding tussen energieverbruik, component falen en comfort. Ook kan de aanvoertemperatuur van warmte worden verlaagd, waardoor een warmtebron optimaal kan worden benut.
Er kan verder geoptimaliseerd worden door installaties uit te zeten op het moment dat bepaalde zones of ruimtes in het gebouw niet in gebruik zijn. Door met de gebruiker af te stemmen wanneer bepaalde gebouwdelen niet in gebruik zijn, en deze informatie te koppelen aan het gebouwbeheersysteem, kunnen daar waar technisch mogelijk en energetisch zinvol de installaties worden aan- en uitgezet.
Door goed energiebeheer kan 10-20 % energie worden bespaard op het verwarmen van het gebouw. Daarnaast wordt natuurlijk ook energie bespaart voor gebouwkoeling, verlichting en ventilatoren energie.
Pas wanneer de installaties goed functioneren en er weinig of geen storingen zijn, is het zinvol om over te gaan tot het analyseren van monitoringsgegevens om te komen tot voorstellen die de energieprestatie van het gebouw verder verbeteren met behoud van het comfortniveau. Een mogelijk warmte besparende maatregel kan bijvoorbeeld het toepassen van warmteterugwinning op het ventilatiesysteem. Ook kunnen aanvullende bouwkundige en installatietechnische maatregelen worden genomen om de aanvoertemperatuur van warmte verder te verlagen. Een voorbeeld hiervan is het plaatsen van laag temperatuur heaters. Het streven moet zijn om de aanvoertemperatuur te verlagen naar 55-70°C. Bij nieuwbouw bedrijven kan dat nog lager zijn, namelijk 35°C.
Een bedrijventerrein zonder aardgas verwarmen? Dat kan! De meest geschikte alternatieve warmtebron is sterk afhankelijk van de benodigde aanvoertemperatuur en de locatie van het bedrijventerrein. De oplossing zal daarom per locatie en per gebouw verschillen kunnen verschillen.
De start is daarom goed inzicht te krijgen in het warmtegebruik en de temperatuur vraag van de verschillende bedrijven op een terrein. Dit kan alleen door goede monitoring van de gebouwinstallaties (zie besparen). Hier kan een mogelijke taak liggen van het parkmanagement. Pas als dit goed inzichtelijk is gemaakt kan voor het bedrijventerrein het meest optimale systeem worden gekozen. De oplossing is ook locatieafhankelijk. Voor de ontsluiting van een aantal bronnen is een bestaand stedelijk warmtenet nodig. Dit warmtenet moet toevallig wel in de buurt liggen van het bedrijventerrein.
Zon is één van de kansen om al op korte termijn bij te dragen aan hernieuwbare energieopwekking. De theoretische potentie van de zon is enorm. De totale hoeveelheid zonne-energie die de aarde per jaar bereikt is 9.000 keer groter dan de totale energiebehoefte van alle mensen per jaar! En de zon schijnt gratis en komt elke dag weer op. Het is de kunst om hier zo slim mogelijk gebruik van te maken.
Bedrijfsdaken worden nu veelal niet benut. De wens vanuit de samenleving is groot om juiste deze oppervlaktes te gaan gebruiken om duurzame energie op te gaan wekken. De volgende stappen moeten worden doorlopen om te komen tot zonnepanelen op bedrijfsdaken.
Stap 1: Dak-/omgevinsgsscan
Voordat je panelen op je bestaande dak kunt leggen, is het belangrijk om te weten of je dak wel geschikt is. Zo moet worden gecheckt of de constructie van het gebouw, de extra daklast wel kan dragen. Ook is het goed om de kwaliteit van de dakbedekking te controleren. Eventueel moet deze eerst vervangen worden voordat de panelen geplaatst worden. Omgevingsaspecten als bomen, dakopstanden, obstakels etc. kunnen zorgen voor schaduwslag. Tot slot moet de netaansluiting voor eventuele teruglevering worden beschouwd met de netbeheerder.
Stap 2: Ontwerp en businesscase
Na zo’n eerste dakscan kan een ontwerp / legplan worden gemaakt en kunnen de te verwachten energieopbrengsten worden bepaald. Dit is belangrijke input voor de businesscase die wordt opgesteld. De businesscase geeft inzicht in de totale investeringskosten en opbrengsten door verkoop van de opgewekte energie met daarbij de benodigde SDE-subsidie.
Stap 3: Aanvragen SDE subsidie
Voor het realiseren van zonnepanelen op grote schaal is SDE+ subsidie benodigd. Deze subsidie kan twee keer per jaar bij het Rijk worden aangevraagd (meer informatie hier). Dit is een productiesubsidie en wordt verleend per opgewekte kwh gedurende 15 jaren na ingebruikname.
Stap 4: Financiering
De investeringskosten moeten gedekt kunnen worden. Hiervoor zijn op hoofdlijnen twee mogelijkheden;
- 100% financiering vanuit eigen vermogen van de dakeigenaar
- Financiering door middel van een lening bij een geldverstrekker (bijv. bank). Ook hierbij moet de dakeigenaar een deel eigen vermogen inbrengen (doorgaans 20%)
- Dakeigenaar verhuurt zijn dak aan een commerciële marktpartij die ervoor zorgdraagt dat de zonne-installatie in het geheel wordt gerealiseerd. Deze marktpartij zorgt voor de financiering (en ook voor de stappen 1 t/m 3).
Naast de dekking van de investeringskosten is het in deze stap ook belangrijk om alvast het contract te sluiten met een energieleverancier die de opgewekte energie wil kopen (o.b.v. Power Purchase Agreement).
Stap 5: Bouwen
Indien de SDE is verkregen en de financiering is verzorgd, kan het ontwerp verder worden uitgewerkt, bestekken worden opgesteld, offertes bij aannemers (Engineering Procurement Contractor) worden aangevraagd en een aannemer worden gecontracteerd. Deze partij bouwt het project en levert het project op zoals afgesproken.
Stap 6: Gebruik en exploitatie
Nadat er is gebouwd, kan de zonne-centrale in gebruik worden genomen. In die periode is het belangrijk om het systeem te blijven monitoren op de prestatie, waar nodig onderdelen te vervangen en de panelen af en toe te reinigen. Hiervoor wordt doorgaans een contract gesloten met een partij die daarin is gespecialiseerd (o.b.v. Operation & Maintenance agreement).
In Nederland zijn diverse partijen gespecialiseerd in de begeleiding van dit stappenplan, kunnen jou ontzorgen of één van de hiervoor beschreven stappen uitvoeren. Het Servicepunt Noord-Holland kan je hierbij helpen.
Voorbeelden
Port of Amsterdam
Lopen voorop ten aanzien van circulair ondernemen. Meer informatie hier: https://www.portofamsterdam.com/nl/business/circulaire-economie.
Almere 2.0
De energieneutrale en afvalloze stad. Energy on upcycling. https://almere20.almere.nl/programmalijnen/energy-on-upcycling/