Wat wil je in stap 1 bereiken?
In stap 1 stel je doelen en uitgangspunten vast, word je het eens over de kaders waarbinnen je gaat werken en maak je procesmatige afspraken om als lokale projectgroep goed samen te werken. Dat is belangrijk; zo voorkom je dat er onduidelijkheden ontstaan over scope, doel en samenwerking gedurende het project.
Bovendien zorg je dat je goed weet wie er in de wijk woont en op welke manier je met bewoners en ondernemers gaat samenwerken in het vervolg van de wijkaanpak. Met deze essentiële eerste stap breng je iedereen in stelling om in de volgende stap goede inhoudelijke besluiten te nemen.
Op deze pagina vind je:
- Resultaat
- Betrokken partijen
- Aandachtspunten en afwegingen
- Checklist
- Handige links en voorbeelddocumenten
Het resultaat
- Procesafspraken, vastgelegd in Startdocument:
- Context, scope, doel & uitgangspunten
- Verkenning koppelkansen
- Participatie-strategie
- Schets warmte-oplossing incl. businesscase
- Organisatie, planning & middelen
- Intentieovereenkomst met stakeholders
- Eerste wijkcontact is gelegd
Regelgeving
- Klimaatakkoord / RES / RSW / TVW
- Warmtewet, Gaswet, Omgevingswet
Betrokken partijen
- Gemeente – regie (bestuurder, projectleider, participatie-expert, duurzaamheid, communicatie en afhankelijk van koppelkansen: sociaal, economie, veiligheid, OR)
- Bewoners (huurders en eigenaren) – invloed op planvorming en aanbod
- Regio – regionale afstemming, zeker bij bovengemeentelijke warmtebronnen
- Woningcorporaties – startmotor en soms initiatiefnemer
- Groot vastgoed – groot afnemer warmte / elektriciteit
- Netbeheerder – afstemming netbelasting en werkzaamheden
- Marktpartij (warmtebedrijf of aannemer individuele warmte- of isolatieoplossingen) – initiatiefnemer en/of technisch advies
- Financierende partijen – financieringsaanbod voor bewoners
Checklist, voorbeelddocumenten & handige links
Click op de onderstaande tabs voor een checklist per thema, en welke handige links en voorbeelddocumenten we voor je verzameld hebben.
- Stel projectleider aan (overzicht en ervaring met stakeholder- en procesmanagement)
- Zoek stakeholders met ‘energie’ en gezamenlijk belang
- Stel gezamenlijke uitgangspunten op álle thema’s
- Denk projectorganisatie en governance uit: wie doet wat, wie beslist wanneer waarover?
- Stel een gezamenlijk communicatieplan op
- Benoem gezamenlijk risico’s (zowel inhoudelijk als procesmatig)
- Maak een projectplanning: per stap verwachtingen, resultaten en de go/no-go’s
- Onderzoek hoe je gemeenteraad wilt informeren over plannen / resultaten
- Leg afspraken vast in Startdocument
- Leg commitment vast in een intentieovereenkomst
Bekijk ook deze documenten:
Handige links:
- ECW Subsidie Extern Advies Warmtetransitie
- Woningcorporaties & de warmte-transitie
- Bestuurlijk perspectief: Interview Wethouder Heerhugowaard
Themapagina’s SpDE:
Webinars:
- Breng de wijk in beeld: welk type bewoners (sociaal-eco), welke type gebouwen, maar ook communicatie-doelgroepenanalyse.
- Verken de verschillende organisaties, verenigingen, sleutelfiguren in de wijk
- Stel een participatie-strategie op (o.a. doel, participatie-ruimte, doelgroepen en planning)
- Veranker participatie-strategie in het project- en besluitvormingsproces
- Maak een communicatieplan over het project én over het participatietraject
- Optioneel: installeer een bewoners klankbordgroep die meedenkt over de participatiestrategie (let op: nog niet over de inhoudelijke keuzes)
- Organiseer heldere interne communicatie(structuur) met stakeholders
Bekijk ook deze documenten:
- Bewonersflyer Bouwloket
- Voorbeeldtekst bewonersbrief
- Bewonerscommunicatie in Nijmegen
- Voorbeeld participatie ontwerptraject Dordrecht
- Veelgestelde vragen + antwoorden document Amstelveen
Handige links:
- Voorbeeld: Participatie aanpak in Almere
- Voorbeeld: Participatie aanpak in Amsterdam
- Voorbeeld: story-telling in Haarlem
- PAW Handreiking Participatie
- Over Morgen Tips voor starten met wijkaanpak: Participatie
- Handboek Energiegedrag voor communicatieprofessionals
Themapagina’s SpDE:
Webinars:
- Breng de wijk in beeld: analyseer (GIS) data over gebouwgegevens, verbruiksgegevens, renovatie-, infrastructuur- en gemeenteplannen in de openbare ruimte
- Bepaal de grens van het voorlopige plangebied (eventueel opgedeeld in clusters)
- Leg (op basis van TVW) verbindingen met aansluitende gebieden, geografisch en/of in de tijd
- Maak een indicatie van de minimale isolerende en bouwkundige maatregelen per gebouw(cluster)
- Start haalbaarheidsonderzoeken en benoem kansen, risico’s en no-go’s
- Bij warmtenet: schets ontwerp en (indien nodig) onderzoek het traject voor aanbesteding van de exploitatie van een warmtekavel
- Benoem de voorwaarden voor een acceptabele business case
- Schets businesscase (kosten en baten per partij) met meer dan 1 warmteoptie, incl. subsidiemogelijkheden en financieringsopties
Bekijk ook deze documenten:
Handige links:
- Handreiking Realiseren lokaal warmtenet
- SEEH Subsidie energiebesparing eigen huis
- Nationaal Warmtefonds (SVn)
- Woningcorporaties & de warmte-transitie
Themapagina’s SpDE:
Webinars:
- Identificeer de andere opgaven in de wijk
- Onderzoek of er verbindingen te maken zijn met andere programma’s, medewerkers, planningen en communicatietrajecten
- Bepaal de scope van je wijkaanpak (beperk je je tot aardgasvrij, en zo nee, hoe ga je aansluiten bij / landen in andere thema’s in de wijk)
- Verken koppelkansen voor werk in de ondergrond en OR, en koppel planningen in de uitvoeringsfase
Belangrijke aandachtspunten
- Maak niet te snel de slag naar de (technische) inhoud; zorg ervoor dat kaders en procesafspraken duidelijk zijn bij alle partijen.
- Borg commitment: zijn er gedeelde belangen, zijn bestuurders betrokken en is er capaciteit vrijgemaakt?
- Zonder instemming van bewoners (in het bijzonder particuliere eigenaren) zal het project geen doorgang vinden; geef participatie een prominente plek in het proces
- Behoud de flexibiliteit om plangebied of scope te veranderen
- Neem de tijd voor transparante verdeling van kosten en subsidies tussen partijen.
- Verken de benodigde data en documenten van verschillende partijen, o.a. i.v.m. korte deadlines voor subsidieaanvragen.
- Zorg bij start communicatie en participatie dat er na stap 1 geen stilte valt; opgebouwd vertrouwen / enthousiasme vervliegt snel.
Belangrijke afwegingen
- Scope: beperk je je tot aardgasvrij, of wil je meerdere opgaven in de wijk aanpakken waarin aardgasvrij een logische plek krijgt?
- Is er op basis van eerste onderzoeken (technisch/financieel /sociaal), initiatieven in de wijk en ‘energie’ onder stakeholders (incl. bewoners) voldoende basis voor vervolgstappen?
- Kunnen alle partijen capaciteit, kennis en middelen vrijmaken om aan de slag te gaan?
- Wat is de ideale grootte van het gebied en zijn er slimme combinaties te leggen tussen corporatie/particulieren/utiliteit?
- Kies je voor snelheid, een leertraject, of beide?
- Hoe vroeg wil je bewoners in de wijk betrekken?
- Welke koppelkansen versnellen en versterken, en welke vertragen?
Tips, aanvullingen of opmerkingen?!
Deze toolkit wordt constant ge-update. We zijn daarom altijd op zoek naar nieuwe voorbeelden, handige links. Ook zijn we benieuwd of jullie zelf ervaringen hebben waarvan anderen kunnen leren. Lees of zie je dus iets waarvan je denkt, dat kan handiger? Of mis je informatie? Laat het ons weten!
Samen maken we deze toolkit completer en beter!